Hiện nay, tranh chấp lao động là một trong những loại tranh chấp phổ biến và phức tạp nhất hiện nay. Vậy nguyên tắc giải quyết tranh chấp lao động được pháp luật quy định cụ thể như thế nào? Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong giải quyết tranh chấp lao động được quy định như thế nào? Bài viết dưới đây của Luật Vitam sẽ làm rõ các vấn đề này.
Mục lục
1. Quan hệ lao động là gì?
Quan hệ lao động là quan hệ xã hội phát sinh trong việc thuê mướn, sử dụng lao động, trả lương giữa người lao động, người sử dụng lao động, các tổ chức đại diện của các bên, cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Quan hệ lao động bao gồm quan hệ lao động cá nhân và quan hệ lao động tập thể.
2. Tranh chấp lao động là gì?
Tranh chấp lao động là tranh chấp về quyền và nghĩa vụ, lợi ích phát sinh giữa các bên trong quá trình xác lập, thực hiện hoặc chấm dứt quan hệ lao động; tranh chấp giữa các tổ chức đại diện người lao động với nhau; tranh chấp phát sinh từ quan hệ có liên quan trực tiếp đến quan hệ lao động (Theo Điều 179 Bộ luật Lao động năm 2019).
3. Các loại tranh chấp lao động
Tranh chấp giữa cá nhân giữa người lao động với người sử dụng lao động
Tranh chấp lao động cá nhân giữa người lao động với người sử dụng lao động; giữa người lao động với doanh nghiệp, tổ chức đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; giữa người lao động thuê lại với người sử dụng lao động thuê lại.
Tranh chấp lao động tập thể với người sử dụng lao động
Tranh chấp lao động tập thể về quyền; hoặc về lợi ích giữa một hay nhiều tổ chức đại diện người lao động với người sử dụng lao động; hoặc một hay nhiều tổ chức của người sử dụng lao động.
4. Nguyên tắc giải quyết tranh chấp lao động
- Tôn trọng quyền tự định đoạt thông qua thương lượng của các bên trong suốt quá trình giải quyết tranh chấp lao động.
- Coi trọng giải quyết tranh chấp lao động thông qua hòa giải, trọng tài trên cơ sở tôn trọng quyền và lợi ích của hai bên tranh chấp, tôn trọng lợi ích chung của xã hội, không trái pháp luật.
- Công khai, minh bạch, khách quan, kịp thời, nhanh chóng và đúng pháp luật.
- Bảo đảm sự tham gia của đại diện các bên trong quá trình giải quyết tranh chấp lao động.
- Việc giải quyết tranh chấp lao động do cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động tiến hành sau khi có yêu cầu của bên tranh chấp hoặc theo đề nghị của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền và được các bên tranh chấp đồng ý.
(Điều 179 Bộ luật Lao động năm 2019)
5. Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong việc quy định nguyên tắc giải quyết tranh chấp lao động là gì?
Tại Điều 181 Bộ luật lao động năm 2019 quy định về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong giải quyết tranh chấp lao động. Cụ thể như sau:
1. Cơ quan quản lý nhà nước về lao động có trách nhiệm phối hợp với tổ chức đại diện người lao động, tổ chức đại diện người sử dụng lao động hướng dẫn, hỗ trợ và giúp đỡ các bên trong giải quyết tranh chấp lao động.
2. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội tổ chức việc tập huấn, nâng cao năng lực chuyên môn của hòa giải viên lao động, trọng tài viên lao động trong giải quyết tranh chấp lao động.
3. Khi có yêu cầu, cơ quan chuyên môn về lao động thuộc Ủy ban nhân dân là đầu mối tiếp nhận yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động và có trách nhiệm phân loại, hướng dẫn, hỗ trợ, giúp đỡ các bên trong giải quyết tranh chấp lao động.
Trong thời hạn 05 ngày làm việc, cơ quan tiếp nhận yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động có trách nhiệm chuyển yêu cầu đến hòa giải viên lao động đối với trường hợp bắt buộc phải qua thủ tục hòa giải lao động, chuyển đến Hội đồng trọng tài trong trường hợp yêu cầu Hội đồng trọng tài giải quyết hoặc hướng dẫn gửi đến Tòa án để giải quyết.
So với Bộ luật Lao động năm 2012, quy định mới đã bổ sung trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong nguyên tắc giải quyết tranh chấp lao động, cụ thể như sau:
– Khoản 3 Điều 181 Bộ luật Lao động năm 2019 bổ sung trách nhiệm của cơ quan chuyên môn về lao động trong giải quyết tranh chấp lao động, có trách nhiệm phân loại, hướng dẫn, hỗ trợ; giúp đỡ các bên trong giải quyết tranh chấp lao động.
– Bổ sung trách nhiệm của hòa giải viên: Khoản 1 Điều 184 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định: “Hòa giải viên lao động là người do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh bổ nhiệm để hòa giải tranh chấp lao động, tranh chấp về hợp đồng đào tạo nghề; hỗ trợ phát triển quan hệ lao động. Theo đó, bổ sung trách nhiệm của hòa giải viên trong việc hỗ trợ phát triển quan hệ lao động.
Quy định này nhằm trả lời câu hỏi từ thực tiễn đang diễn ra nhiều năm. Đó là khi phát sinh tranh chấp lao động. Đặc biệt là tranh chấp lao động tập thể; yêu cầu về việc giải quyết tranh chấp của các bên có thể được gửi đến đâu. Nội dung này cũng đồng thời xác định vị trí, vai trò và trách nhiệm của Sở lao động thương binh và xã hội trong việc phân loại các tranh chấp lao động, trực tiếp hướng dẫn; hỗ trợ; giúp đỡ các bên trong giải quyết tranh chấp lao động.
Trên đây là nội dung tư vấn về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong giải quyết tranh chấp lao động. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn. Hẹn gặp lại các bạn ở bài viết tiếp theo! Cùng theo dõi để cập nhật những nội dung pháp lý mới nhất nhé!
Trân trọng,