Theo luật Bảo hiểm xã hội hiện hành có hai hình thức đóng bảo hiểm xã hội là BHXH bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện. Vậy muốn chuyển bảo hiểm bắt buộc sang bảo hiểm thì phải làm như thế nào, hãy cùng Luật Vitam tìm hiểu.
Mục lục
1. Khái niệm bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm xã hội là sự đảm bảo thay thế được bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ bị mất hoặc giảm thu nhập do bị ốm đau, thai sản, tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, tàn tật, thất nghiệp, tuổi già, tử tuất, dựa trên cơ sở một quỹ tài chính do sự đóng góp của các bên tham gia BHXH, có sự bảo hộ của Nhà nước theo pháp luật, nhằm bảo đảm an toàn đời sống cho người lao động và gia đình họ, đồng thời góp phần bảo đảm an toàn xã hội.
2. Điều kiện để chuyển đóng bảo hiểm bắt buộc sang tự nguyện?
Căn cứ theo Khoản 4 Điều 2 Luật Bảo hiể xã hội năm 2014, để tham gia BHXH tự nguyện, người lao động phải đáp ứng các điều kiện sau:
4. Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng quy định tại khoản 1 Điều này.
Như vậy điều kiện để đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện là:
– Công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên
– Không thuộc đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc
Theo đó, người lao động chỉ được chuyển từ BHXH bắt buộc sang đóng BHXH tự nguyện khi không còn là đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Nếu vẫn đang thuộc các trường hợp tham gia BHXH bắt buộc thì dù muốn người lao động cũng không được chuyển sang đóng BHXH tự nguyện.
Như vậy, sau khi nghỉ việc tại doanh nghiệp, cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, người lao động có thể tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện để tích lũy thêm thời gian đóng Bảo hiểm xã hội tính hưởng lương hưu.
3. Thủ tục chuyển sang đóng BHXH tự nguyện thế nào?
Căn cứ theo quy định tại Quyết định 595/QĐ-BHXH, để tham gia BHXH tự nguyện, người lao động có thể thực hiện theo hướng dẫn dưới đây:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ
Hồ sơ tham gia BHXH tự nguyện bao gồm: Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT
Bước 2: Nộp hồ sơ và đóng tiền Bảo hiểm xã hội
Nơi tham gia BHXH tự nguyện: Đại lý thu hoặc cơ quan BHXH tại nơi mình cư trú
Người tham gia có thể dễ dàng tra cứu địa chỉ đại lý thu gần nơi mình ở
Người tham gia có thể chọn đóng bảo hiểm hằng tháng, 3 tháng/lần, 6 tháng/lần,…
Ngoài ra: Người lao động trước đó tham gia BHXH bắt buộc đã được cấp sổ BHXH nên khi chuyển sang đóng BHXH tự nguyện thì cơ quan BHXH tiếp tục ghi nhận thời gian đóng tại chính sổ BHXH đã cấp.
4. Chuyển đóng bảo hiểm bắt buộc sang tự nguyện, quyền lợi có ảnh hưởng?
Các chế độ của BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện lại có sự khác biệt nhất định. Cụ thể Khoản 1 và Khoản 2 Điều 4 Luật BHXH năm 2014 đã nêu rõ:
1. Bảo hiểm xã hội bắt buộc có các chế độ sau đây:
a) Ốm đau;
b) Thai sản;
c) Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp;
d) Hưu trí;
đ) Tử tuất.
2. Bảo hiểm xã hội tự nguyện có các chế độ sau đây:
a) Hưu trí;
b) Tử tuất.
Như vậy, quyền lợi về BHXH tự nguyện chỉ gồm chế độ hưu trí và tử tuất. Trong khi đó, ngoài hưu trí và tử tuất, người tham gia BHXH bắt buộc còn được hưởng cả chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp khi đủ điều kiện.
Có thể thấy, khi chuyển từ BHXH bắt buộc sang BHXH tự nguyện, người lao động sẽ giảm bớt chế độ hưởng. Nhưng việc tham gia BHXH tự nguyện sau khi nghỉ việc lại là giải pháp hữu hiệu giúp người lao động có chỗ dựa kinh tế khi về già là lương hưu. Bởi thời gian đóng BHXH tự nguyện sẽ được cộng nối tiếp vào thời gian đóng BHXH để tính hưởng hương lưu và chế độ tử tuất.
Nội dung này được quy định tại Khoản 3 Điều 5 Luật BHXH 2014 như sau:
3. Người lao động vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng chế độ hưu trí và chế độ tử tuất trên cơ sở thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội. Thời gian đóng bảo hiểm xã hội đã được tính hưởng bảo hiểm xã hội một lần thì không tính vào thời gian làm cơ sở tính hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội.
Do đó, trường hợp người tham gia chuyển đóng từ BHXH bắt buộc sang tự nguyện, người tham gia sẽ không còn được hưởng chế độ về thai sản, ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp nhưng lại được cộng nối thời gian để hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.
Trên đây là thông tin pháp luật liên quan đến vấn đề chuyển đóng bảo hiểm bắt buộc sang tự nguyện mà Luật Vitam đã cung cấp đến các bạn. Hãy tìm hiểu nếu bạn có ý định chuyển từ bảo hiểm bắt buộc sang tự nguyện nhé!